نتایج ثبت شده در کتابخانه ملی دارویی آمریکا در خصوص مصرف آب دارای هیدروژن مولکولی فعال و تأثیرات آن بر ارتقاء سلامت مثانه نشان می دهد که مصرف این آب می تواند با کاهش استرس اکسیداتیو اختلال در عملکرد مثانه را بهبود بخشد .
بنابراین با مصرف آب دارای هیدروژن مولکولی فعال و همچنین آنتی اکسیدان سرشار آکواویتا می توان سلامت مثانه را ارتقاء بخشید .
جهت کسب اطلاعات بیشتر به فایل زیر مراجعه نمایید.
مثانه
مثانه کیسه ای بالنی شکل است که در قسمت بالا و پشتی استخوان شرمگاهی بدن قرار گرفته است. مثانه جزوی از سیستم ادراری بدن ماست و ادرار ساخته شده در کلیه ها که توسط دو لوله به مثانه منتقل می شوند را ذخیره و در موقع لازم دفع می کند. مثانه بافتی ماهیچه ای دارد که به آن این قدرت را میدهد تا برای نگهداری ادرار کشیده شود. ظرفیت نرمال مثانه در افراد سالم بین 400 تا 600 میلی لیتر می باشد و زمانی که 25% مثانه پر شده باشد، فرد احساس نیاز به دفع ادرار می کند.
به منظور دفع ادرار، دو دریچه مثانه و ماهیچه هایش منقبض می شوند تا ادرار به بیرون از مثانه هدایت شود. این ادرار پس از خروج از مثانه به درون مجرای ادراری جریان می یابد تا از بدن خارج شود. مجرای ادراری مردان تقریباً 20 سانتی متر و مجرای ادراری زنان هم تقریباً 5 سانتی متر می باشد و این اختلاف به دلیل عبور مجرای ادراری از آلت تناسلی انسان هاست.
مثانه از اندام های بسیار مهم بدن می باشد و اختلال در عملکرد آن باعث بروز مشکلات بسیار ناخوشایندی در فرد میشود. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا از وظایف، مشکلات و بیماری ها، درمان ها و راه های پیشگیری از مشکلات مثانه مطلع شوید.
وظیفه مثانه در بدن
بی شک مهمترین و اصلی ترین وظیفه مثانه در بدن ما نگهداری و سپس دفع ادرار می باشد. مثانه توسط دو میزنای به کلیه ها متصل شده و ادرار هم از این طریق از کلیه ها به مثانه منتقل می شوند. این دو میزنای متشکل از 20 الی 30 سانتی متر ماهیچه صاف هستند که با کمک گرفتن از گرانش و حرکات دودی شکل ادرار را به مثانه منتقل می کنند.
مثانه انسان تحت تاثیر پیام بخش های سمپاتیک، پاراسمپاتیک و ارادی است. این پیام ها به منظور افزایش مدت ماندگاری ادرار در مثانه افراد (سمپاتیک) و همچنین انقباض ماهیچه ها و تحریک دفع ادرا ( پاراسمپاتیک) و در نهایت هم قسمت ارادی که منجر به دفع می شود.
شایع ترین مشکلات و بیماری های مثانه
عفونت مثانه:
عفونت مثانه معمولا در اثر بالا رفتن باکتری ها و ورود به مثانه از طریق رکتوم و پیشابراه است. عفونت های باکتریایی با آلوده شدن و تکثیر این باکتری ها در مثانه ایجاد می شوند. در برخی موارد عفونت فقط در مثانه ها باقی نمی ماند و از طریق حالب کلیه ها را نیز درگیر می کند. این عفونت بیشتر در میان زنان 20-50 ساله شایع می باشد. عفونت مثانه از راه هایی مانند آزمایش ادرار، سونوگرافی و … قابل تشخیص است و با دارو های مختلفی همچون آنتی بیوتیک و ضد اسپاسم قابل درمان است.
از دیگر عواملی که موجب عفونت مثانه می شوند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عفونت کلیه که به مثانه منتقل می شود.
عفونت از طریق ورود میکروب ها از خارج بدن به داخل از راه پیشاب.
آسیب دیدگی پیشاب.
استفاده از کاتتر ادراری پس از جراحی برای تخلیه مثانه
استرس
مصرف بیش از حد الکل
تضعیف مقاومت بدن
حضور در آبی که آلوده باشد مانند استخر ،وان یا …
نگه داشتن ادرار برای مدت طولانی
برای پیشگیری از عفونت مثانه میتوانید:
در روز حداقل 8 لیوان آب بنوشید
هر زمان احساس کردید نیاز به ادرار دارید آن را به تعویق نیندازید
قبل و بعد از مقاربت جنس ادرار کنید و آلت تناسلی خود را به خوبی بشویید
از مصرف زیاد کافئین خودداری کنید
سرطان مثانه:
سرطان مثانه هم مانند سایر سرطان ها مربوط به رشد و ایجاد یک بافت غیر طبیعیست که تقسیم سلولی خارج از کنترل صورت میگیرد. سرطان مثانه هم دو نوع خوش خیم و بد خیم دارد که در صورت بد خیم بودن سرطان مثانه، ممکن است تا سرطان به استخوان، کبد، ریه و… نیز پیش روی کند.
از علل اصلی ایجاد سرطان مثانه میتوان به مسائل شغلی و استفاده از دارو ها و شیرین کننده های مصنوعی اشاره کرد. مثلاً در افرادی که به واسطه شغل خود با موادی مانند رنگ، بنزین، مواد شیمیایی، مواد مختلف برای چاپ و … سرطان مثانه رایجتر است و این افراد بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
اگر علائمی همچون درد در جناح بدن و یا وجود خون در ادرار داشتید، حتماً به پزشک معالج مراجعه کنید. با انجام آزمایشاتی همچون آزمایش ادرار، معاینه داخلی، بیوپسی، سیستوسکپی و غیره سرطان مثانه قابل تشخیص است.
درمان سرطان مثانه معمولاً با توجه به پیشرفت بیماری توسط متخصص تعیین می شود. در بعضی موارد با جراحی تومور را از مثانه خارج می کنند، در بعضی مواقع شاید نیاز به شیمی درمانی، پرتو درمانی، ایمنوتراپی و مصرف برخی دارو ها باشد.
دلیل اصلی ابتلا به سرطان مثانه هنوز به طور قطعی مشخص نیست اما برای پیشگیری از سرطان مثانه موارد زیر را رعایت کنید:
عدم استعمال دخانیات مخصوصاً سیگار
دوری کردن از مواد شیمیایی و رنگ و بنزین و …
نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در روز
استفاده از آب سالم مانند آب آکواویتا و پرهیز از آب های حاوی آرسنیک
- مثانه عصبی:
مثانه عصبی که بر اساس نوع اختلال به دو دسته تقسیم می شود شامل، مثانه پیش فعال و مثانه شل است. مثانه عصبی معمولاً با آسیب سیستم عصبی ایجاد می شود. واضح است که این مثانه ها از نظر عملکرد با اختلالاتی مواجه هستند و این اختلالات مربوط به انقباضات، فشار مثانه، حجم مثانه و یا به خوبی باز نشدن دریچه های مثانه جهت تخلیه است.
در مثانه پیش فعال افراد معمولاً یا کنترل کمی بر عملکرد مثانه خود دارند و یا اصلاً هیچ کنترلی ندارند. این مثانه ها یا به خودی خود منقبض می شوند و یا دارای انقباضات مهار نشده هستند. از علائم مثانه پیش فعال می توان به تکرر ادرار و یا نیاز به دفع بسیار سریع ادرار اشاره کرد. افراد با مثانه پیش فعال معمولاً به سختی سفر می روند و یا حتی در بیرون رفتن های ساده هم به دلیل وابستگی شدیدی که به دستشویی دارند، دچار مشکل می شوند. این بیماری از طریق نوار مثانه قابل تشخیص است.
اما در مثانه شل موضوع متفاوت است. در افرادی که مبتلا به مثانه شل هستند، آن قسمت از سیستم عصبی که وظیفه انتقال پیام “مثانه پر” را به مغز دارد دچار مشکل می شود که باعث افزایش ظرفیت و اندازه مثانه می شود و وقتی که فشار آن قدر زیاد شود که ماهیچه ها توان کنترل ادرار را نداشته باشند، ادرار خارج می شود.
- مشکلات مثانه در اثر افزایش سن: از عواملی که موجب بیشتر قرار گرفتن در معرض مشکلات مثانه است، میتوان به کهولت سن اشاره کرد. با افزایش سن لوله های حالب و ماهیچه های مثانه قدرت خود را به مرور از دست می دهند و به همین دلیل افراد بیشتر مستعد عفونت های ادراری و مثانه می شوند. از بهترین راه کار هایی که می توان برای جلوگیری از عفونت مثانه به آن ها اشاره کرد، رعایت بهداشت فردی، قدرت بخشیدن به سیستم ایمنی بدن و تعویض لباس ها به صورت مداوم است.
- شب ادراری:
شب ادراری تا قبل از سن 5 سالگی اصلاً موضوع نگران کننده ای نیست و یکی از علت های اصلی این اتفاق هم معمولاً مربوط به قسمتی از مغز کودک است که وظیفه کنترل مثانه را به عهده دارد، این قسمت اگر هنوز در حال توسعه و رشد باشد، کودک دچار شب ادراری می شود و این عمل هیچ ربطی به آموزش دستشویی رفتن کودک ندارد. طبق آمار تا سن 5 سالگی هنوز از هر 100 نفر، 15 نفر با مشکلات شب ادرای دست و پنجه نرم می کند.
برای رفع این مشکل اصلاً عصبانی نشوید و در عوض محیطی آرام و خالی از استرس برای کودک خود مهیا کنید.گاهی استفاده از برخی دارو ها و یا حتی روش های تشویقی به رفع سریعتر این مسئله کمک می کنند. جالب است بدانید شب ادراری در میان کودکان پسر 2 برابر کودکان دختر است. با گذشت هر سال از سن کودک تعداد کودکانی که هنوز مشکلات شب ادراری دارند کاهش می یابد به طوری که فقط 1 کودک این مشکل را تا سنین نوجوانی هنوز به همراه دارد.
دلایل مختلفی برای شب ادراری مطرح می شود و هنوز هم دلیل اصلی این اتفاق مشخص نیست اما شب ادراری بیشتر به دلایل زیر رخ می دهد:
- حجم مثانه کم. کودک شاید هنوز حجم مثانه کافی برای ذخیره ادرار شبانه را نداشته باشد
- مثانه پیش فعال. مثانه ممکن است انقباض های نابه جایی داشته باشد که منجر به دفع ادرار شود
- مثانه عصبی. اگر دیواره مثانه ضخیم باشد و توانایی جا باز کردن و کش آمدن برای جایگیری حجم بیشتری از ادرار را نداشته باشد، منجر به دفع ادرار می شود.
- ناتوانی عصب های مثانه. اگر این عصب ها هنوز کامل تکامل پیدا نکرده باشند، پیام مثانه پر را به موقع به مغز نمی رسانند تا کودک از خواب بیدار شود و دفع ادرار در خواب اتفاق میوفتد.
- عفونت مثانه و یا عفونت ادراری. اگر کودک در مجاری ادراری خود عفونتی داشته باشد، برایش بسیار سخت است تا ادرار خود را کنترل کند و منجر به شب ادراری می شود. از دیگر علائم عفونت مجاری ادراری میتوان به تکرر ادرار، درد داشتن هنگام دفع ادرار، رنگ قرمز یا صورتی ادرار و بی اختیاری در ادرار های روزانه اشاره کرد.
- آپنه خواب. اگر کودک با قطع تنفس هنگام خواب رو به رو شود و یا زیر چشمانش کمی کبود باشد، خروپف کند و یا حتی در طول روز خواب آلودگی داشته باشد، کودک درگیر آپنه است و این مشکل هم منجر به شب ادراری در او می شود.
- دیابت و قند خون بالا. اگر کودکتان مدت ها شب ادراری نداشته ولی به تازگی دوباره با شب ادراری درگیر شده است، میتوان این اتفاق را به علائم بروز دیابت در او ربط داد. دیابت باعث تکرر ادرار می شود و این اتفاق گاهاً در خواب هم برای کودک پیش می آید. علائم دیگر دیابت در کودکان را میتوانید از مقاله دیابت نوع 1 و 2 ما به طور مفصل مطالعه کنید.
- یبوست در کودک. اگر کودک با یبوستی مزمن درگیر باشد، چون عضلاتی که برای دفع مدفوع و کنترل ادرار استفاده میشوند یکسان است، کودک دچار شب ادراری می شود.
اگر موارد زیر را در کودک خود مشاهده کردید شب ادراری را جدی بگیرید و با پزشک کودک مشورت کنید:
شب ادراری پس از 5 سالگی هم ادامه داشت
در زمانی که کودک بیدار هست هم مشکلاتی مانند خیس کردن خود داشت
اگر کودک برای مدتها مشکل شب ادراری نداشته و ناگهان دوباره شب ها در خواب ادرار می کند
اگر در خانواده و یا خود کودک سابقه عفونت مجاری ادراری داشت
اگر رشد قدی کودکتان متوقف شد
اگر کودک بیش از حد معمول دچار سر درد می شود
اگر کودک شب ها از خواب میپرد و یا خروپف میکند
اگر کودک در هنگام دفع ادرار درد دارد و یا جریان ادرارش قطع و وصل می شود
اگر کودک زیر پهلو ها و یا شکمش دائم درد میکند
اگر شب ادراری کودک فشار عصبی زیادی به او وارد می کند
مراقبتهای غذایی برای کودکانی که شب ادراری دارند:
شب ها و هنگام خواب از مصرف موادی که آب زیادی دارند مانند هندوانه و لبنیات خودداری شود
چند ساعت قبل از خواب دیگر آب و سایر مایعات ننوشد
در طی شب از مصرف مایعات خودداری شود و فقط به میزانی که تشنگی کودک برطرف شود استفاده کند
از ورزش هایی که منجر به تقویت عضلات شکم و مثانه می شوند مانند دراز نشست بهره ببرد
از مواد غذایی که دارای محرک هستند مانند قهوه و شیرینی و فست فود ها و غیره خودداری شود
از موضوع شب ادراری به اطرافیان و دوستان کودک چیزی نگویید تا فشار عصبی بیشتری به کودک وارد نشود
محیطی ارام و به دور از استرس برای کودک مهیا کنید
شب ادراری به خودی خود مشکلی برای کودک ایجاد نمی کند اما اگر شب ادراری نشانه ای از بیماری دیگری در کودک باشد، مثلاً دیابت یا عفونت مجاری ادراری باید سریعاً درمان صورت گیرد. پس اگر موارد بالا را در کودک خود مشاهده کردید با پزشک معالج مشورت کنید و پس از انجام ازمایشاتی که پزشک با توجه به علائم کودک برایش تجویز می کند می توانید با خیالی اسوده تر کودک را در این مسیر همراهی کنید.
- احتباس ادراری:
احتباس ادراری از بیماری هاییست که در صورت حاد بودن می تواند خطرناک باشد. احتباس ادارای یعنی حتی زمانی که شما مثانه خود را خالی می کنید باز هم مقداری از ادرار در مثانه باقی بماند یا پس از اینکه ادرار زیادی دفع میکنید باز هم احساس می کنید که نیاز است تا به دستشویی بروید و یا حتی احساس نیاز به شدیدی به دفع ادرار دارید اما نمیتوانید ادرار خود را دفع کنید. این بیماری معمولاً ناگهانی ظاهر می شود و از علائم آن، احساس نیاز شدید به دفع ادرار دارید اما هنگامی که به دستشویی می روید نمیتوانید ادرار کنید. اگر این اتفاق برای مدت زیادی باشد و نتوانید ادرار خود را به طور مرتب و به موقع دفع کنید، درد بسیار زیادی را در ناحیه مثانه و زیر شکمتان احساس می کنید که باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
برخی از علائم احتباس ادراری:
- اگر روزانه بیش از 10 بار در روز ادرار میکنید و تقریبا در همه موارد هم احساس میکنید تا باید سریعاً خود را به دستشویی برسانید
- در شروع دفع ادرار مشکل دارید
- جریان دفع ادرارتان ضعیف است و یا قطع و وصلی دارد
- اگر احساس می کنید قبل از اینکه ادرارتان تمام شود، جریان ادراری متوقف می شود
- اگر پس از دفع ادرار دوباره احساس می کنید تا نیاز است به دستشویی بروید
- اگر پس از شروع دفع ادرار احساس می کنید که دیگر نمی توانید جریان را متوقف کنید
- اگر در قسمت مثانه خود دردی احساس می کنید گویی که مقداری از ادرار همیشه در مثانه باقی می ماند
احتباس ادراری در مردان شایع تر از زنان است و طبق تحقیقات انجام شده، 50% از مشکلات احتباس ادراری در مردان مربوط به پروستات آن هاست. پروستات به دلیل نزدیکی زیادی که به مجاری ادرای دارد تاثیر زیادی روی آنها می گذارد و با تشکیل توده های خوش خیم و بدخیم در پروستات هم فرد دچار احتباس ادراری می شود.
از دیگر عواملی که خطر ابتلا به احتباس ادراری را در مردان افزایش می دهد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بزرگ شدن پروستات و یا سرطان پروستات
- اگر در هنگام نوزادی دهانه مجرا تنگ شود.
- اگر فرد ختنه نشده باشد و پوست ختنه گاه نتواند به عقب کشیده شود و یا سر آلت تناسلی گیر کند
از عواملی که خطر ابتلا به احتباس ادراری را در زنان افزایش می دهد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پایین افتادگی مثانه و فشار آوردن به واژن
- منبسط شدن راست روده و فشار آوردن به واژن
- پایین افتادگی رحم و فشار آوردن به مثانه
تشخیص احتباس ادراری: تشخیص احتباس ادراری معمولاً با معاینات فیزیکی آغاز می شود و پس از آن یک سری آزمایشات با توجه به نتیجه معاینه برای فرد در نظر گرفته میشود. آزمایشات مختلفی می توانند احتباس ادراری را در فرد تشخیص دهند، برای مثال : آزمایش ادرار، آزمایش خون، آزمایش اندازه گیری میزان ادرار در مثانه، سونوگرافی، سی تی اسکن، الکترومیوگرافی، سیستوسکوپی، آزمایش اندازه گیری ادرار باقی مانده در مثانه پس از دفع و …
اگر تشخیص پزشک احتباس ادراری حاد باشد، سریعا به درمان نیاز دارید اما اگر تشخیصش احتباس ادراری مزمن باشد، ممکن است به درمان طولانی مدت و یا حتی دائمی نیاز باشد.